CARCHARDAI: gosodwaith ‘VR’ a sain ymdrochol:
Mae CARCHARDAI yn ymateb creadigol unigryw a gwreiddiol Ymchwil & Datblygu’ i Cyngor Y Celfyddydau Cymru, yn ymchwilio defnydd y Gymraeg, ac effeithiau byd sain mewnol Carchar y Parc ym Mhen-y-bont ar Ogwr.
Mae’r sgyrsiau, y recordiadau sain a’r gwaith ffotograffig yr ydym wedi’u dal yn ffurfio’r seinwedd ymdrochol hon a’r canlyniad ‘rhith-wirionedd’ rydym wedi’u creu, wedi’u hysbrydoli, yn rhannol, gan Carceci D’invenzione (Carchardai Dychmygol) yr artist Giovanni Battista Piranesi, cydweithrediad â Supercharger blown-collective.
Mae’n amgylchedd hynod ddiddorol a gwaharddol, ac mae fy ymchwil wedi arwain at ddarganfod sut mae perthynas Cymraeg â ‘throsedd a chosb’ wedi newid dros y canrifoedd; o drais y llysoedd ffug a darostyngiadau defodol ‘Y Ceffyl Pren’, i wirioneddau’rpresennol.
Rwyf hefyd yn ymchwilio i sut mae sain yn cael ei ddefnyddio, a’i brofi o fewn carchardai yn fwy cyffredinol, a’r effaith y mae hyn yn ei gael fel modd o reoli, a sut mae hyn yn effeithio ar fodolaeth bob dydd y rhai ‘y tu mewn’.
“Roedd yn wych profi gosodiad VR rhyngweithiol a oedd â chymaint ffocws artistig cryf ar sain. Roedd y sain 360 yn ymdrochol a caniatáu cyfuniad diddorol ac arloesol o sain ac ystyr.”
“Pryclyd iawn am brofiad carchar a’r cyfosod y ceffyl pren h.y. hen ffurf gymunedol o gosb yn wahanol i ffurf cell carchar cyfoes o gosb. Gwnaeth hefyd i mi fyfyrio ar ddefnydd a ganiateir o’r Gymraeg sy’n amrywio mewn carchardai. Hefyd y delwedd mawr o beiriant ‘di-fib’ yn atgof o’r gwahanol synau/lleisiau gallai fod marwolaethau carcharorion. Hefyd pan oeddwn yn meddwl pryd i adael y sesiwn a oedd yn atgof enfawr o sut mae peidio â chael dewis yn teimlo. Trac sain cerddorol gwirioneddol wych hefyd. Darn gyda llawer o ddefnyddiau posibl yn addysgol yn ogystal ag yn ddiwylliannol.”
